Tóm tắt: Steve đã thay đổi diện mạo của nền công nghiệp máy tính cũng như smartphone với công ty Apple, nền điện ảnh cũng ảnh hướng không kém bởi công nghệ dựng phim và kỹ thuật 3D của Pixar. Câu chuyện đồ chơi đã mang lại cho Pixar chiến thắng đầu tiên trước khi cty phát hành cổ phiếu ra trước công chúng, khiến Steve trở thành tỷ phú khi nắm giữ 80% cổ phiếu. Còn nền công nghiệp âm nhạc thì sao? Itune rõ ràng là một cuộc cách mạng trong nền âm nhạc kỹ thuật số. Điện toán đám mây, Steve có Icloud; lúc này Dropbox, Googledrive còn chưa định hình.
Bài viết sau là kết quả của 2 năm từ những lượm lặt từ các bài báo, sách vở tôi đọc về Steve. Hy vọng có thể giúp những người khác đã, đang và có ý định xây dựng doanh nghiệp, tiếp tinh thần "khởi nghiệp" không ngừng nghỉ của Steve. Tinh thần khởi nghiệp rất quan trọng, thậm chí cực kỳ quan trọng ở những công ty đã định hình và phát triển.
Steve với bản tính nóng nảy, bốc đồng bị đá văng ra khỏi Apple bởi chính người mà anh tuyển dụng vào vị trí CEO, John Sculley. Steve ra đi trong đau đớn, rồi anh phục thù bằng cách sáng lập 1 cty mới, NeXT. Tuy nhiên, NeXT không thành công mấy, số lượng máy tính bán ra it ỏi. Doanh thu chủ yếu đến từ hệ điều hành Nextstep và WebOjects, công cụ phục vụ cho các website thương mại. Apple cũng không mấy sáng sủa khi được điều hành bởi Sculley, theo chiến lược "thị trường định hướng". Điều này hoàn toàn trái ngược với phong cách của Steve. Các CEO tiếp nhiệm kỳ của Sculley là Spindler, Amelio; biến Apple trở thành một mớ bòng bong. Doanh số giảm sút thảm hại. Steve lặng lẽ quan sát cảnh cùng cực của Apple, Steve yêu Apple như mối tính đầu không thể xa cách. Thật đau xót khi chứng kiến cảnh người yêu tìu tuỵ. Steve đã quay lại Apple bằng cách để Apple mua lại Next với giá 429 triệu đô. Steve quay trở lại Apple với vị trí cố vấn đặc biệt cho Amelio.
 |
| Logo của NeXT computer |
 |
| Pixar- thành công rực rỡ đầu tiên với "Câu chuyện đồ chơi" |
Đánh dấu sự trở lại của Steve bằng màn giới thiệu của Amelio. Amelio dường như trở nên vụng về và mờ nhạt trong bài phát biểu, nhường lại ánh hào quang cho Steve. Sau một hồi lèo lái công ty theo chiều hướng tồi tệ thì Amelio cũng bị sa thải. Steve cân nhắc trở lại vị trí CEO. Anderson, lúc này là CFO Apple nhận xét Steve không phải là một kỹ sư nhưng anh có tầm nhìn, có khiếu thẩm mỹ và có khả năng liên kết các nhóm lại với nhau. Steve là linh hồn của Apple, chỉ có sự trở lại của Steve mới đem lại sức sống cho Apple. Steve muốn loại bỏ ban giám đốc cũ chỉ giữ lại Woolard. Những người khác sẽ bị loại bỏ và thay vào bởi Larry Ellison- người sáng lập Oracle, Jerry York cựu nhân viên IBM và CFO của Chrysler, Bill Campell, CEO của Intuit. Bước đi đầu tiên của Steve là thuyết phục Bill Gates tiếp tục cung cấp các ứng dụng phần mềm kinh điển như Excel, Word cho Macbook, và đương nhiên là sẽ thành công. Lý do sự trở lại của Steve, vì anh ấy là một nghệ sỹ, cũng như Bob Dylan( thần tượng của Steve), ông ấy không bao giờ dừng lại. Chừng nào còn tiếp tục mạo hiểm với thất bại thì họ sẽ mãi là nghệ sĩ.
Doanh thu Apple lúc này giảm bởi công nghệ đã lỗi thời, không sáng tạo, giá đắt và ngày càng không phù hợp với nhu cầu người sử dụng. Tim Cook, CEO hiện thời(2017) của hãng cũng chẳng mấy khá hơn là Sculley hay Amelio. Các sản phẩm của Apple ngày càng trở nên mất đột phá, sáng tạo và để đối thủ khác dần qua mặt như Samsung.
Chiến dịch marketing " tư duy khác biệt" đánh dấu trở lại của Steve. Đoạn quảng cáo được mở đầu với giọng nam diễn viên Dreyfuss, cùng với màn trình diễn các bức chân dung của Einsten, Picasso, Martha Graham, Miles Davis, Frank Lloyd Wright, Amelia Earhart, Charlie Chaplin và Thomas Edison.... Những người đủ điên để thay đổi cả thế giới.
Làm việc với Steve giống như ở địa ngục vậy, bản tính nóng nảy, độc đoán, cầu toàn, tiểu tiết sẽ khiến bạn căng thẳng đến ngợp thở. Nhưng nhóm của Steve đã cùng nhau vực dậy công ty, ở một mức độ nào đó họ có sự gắn kết và ăn ý với nhau. Những cộng sự hạng A+ của Steve thực sự đã làm nên chuyện, vì Steve không cho phép sự yếu kém trong nhóm đó. Đôi lúc Steve cũng nhượng bộ, nhưng chỉ là gượng gạo hoặc giả tạo thôi. Những sản phẩm vĩ đại và đột phá trong công nghệ có văn hoá riêng sẽ được gầy dựng bởi nhóm đặc biệt hạng A+ này.
Sản phẩm khi Steve trở lại chính là iMac, hoàn toàn khác biệt so với Dell, HP hay Compaq. Số máy bán ra hơn 20 triệu máy trong vòng 12 tháng, và trở thành sản phẩm đình đám của Apple trong nhiều năm liền. Steve đã vực dậy công ty chỉ sau 3 năm. Steve cho rằng giữa phần mềm và phần cứng nên có sự hoà hợp tinh tế để đem lại trải nghiệm tuyệt vời cho người dùng. Các bạn xài Iphone có để ý là, cứ sau 1 năm thì sản phẩm của mình sẽ trở nên lỗi thời bởi những sản phẩm tiếp theo và một số tính năng trong hệ điều hành không còn hỗ trợ cho máy cũ nữa? Điều này sẽ thúc đẩy người dùng mua máy mới để trải nghiệm những cải tiến tiếp theo. Apple lúc này đã khiến cho rất nhiều người tiêu dùng trung thành với hãng, cộng đồng những tín đồ Apple.
Đầu những năm 2000, Steve bắt đầu để tới lĩnh vực âm nhạc. Lúc này có một ứng dụng ưng ý nhất được thiết kế bởi cựu kỹ sư Apple, Soundjam. Chương trình cho phép nhạc được xếp loại với các thuộc tính khác nhau. SoundJam được mua lại và tích hợp trong Itune. Itune là một thành công lớn khác đánh dấu sự trở lại của Steve, ngừoi đi vá lỗ hỏng con tàu do các CEO tiền nhiệm gây ra. Vậy chiếc máy nghe nhạc thì sao? Lúc này những chiếc Walkman của Sony trông rất cổ lỗ, rất khó sử dụng. Thế là chiếc Ipod ra đời, quả là một quá trình gian khổ để sáng tạo ta chiếc máy, có khả năng phù hợp với Itune, thiết kế trang nhã, va dễ sử dụng. Gian hàng điện tử cũng là một trong những yếu tố giúp thúc đẩy doanh số bán hàng tại Apple. Với sự đề xuất của Eddy Cue, người mua có thể lựa chọn và mua sắm bằng các lệnh tuỳ chỉnh. Nhưng doanh số bán hàng trực tuyến cũng chưa lắp đầy tham vọng của Steve, Ron Jonhson là phó chủ tịch tại Target được Steve tuyển mộ để giúp sức trong chuỗi cửa hàng bán lẻ tại Apple. Vì chỉ có tại của hàng Apple mới truyền tải ý nghĩa sản phẩm từ cách bán hàng, cách bài trí sản phẩm cho đến dịch vụ khách hàng. Steve là mẫu người thích kiểm soát, anh thích mọi thứ nằm trong tầm tay. Những nhà phân phối trước đây như Cuircuit City và CompUSA làm việc rất ù lì.
 |
| Itune- một diện mạo mới của nền công nghiệp âm nhạc |
Ron Jonhson, người đã được Steve giao toàn quyền về các thiết kế cửa hàng, kênh phân phối bán lẻ riêng của hãng và các cửa hàng trực tuyến trên Itune. Steve muốn khách hàng thực sự "trải nghiệm" sản phẩm độc đáo và trọn vẹn . Sự trải nghiệm về sản phẩm và dịch cũng được Howard, CEO Starbucks áp dụng rất thành thục. Từ một doanh nghiệp nhỏ đã phát triển lên tầm vóc toàn cầu.
Về cơ bản, năm 2003 Steve đã làm cho Apple trở lại đầy sức sống, nhưng với tinh "khởi nghiệp" không ngừng nghỉ ấy, Steve tiếp tục dự án khác, Iphone. Ban đầu, dự án ROKR là sự kết hợp giữa điện thoại Motorola với tính năng nghe nhạc. Nhưng biệt đội phần cứng Ipod thì không thể "nhai" cái ý tưởng thô thiển ấy. Ý tưởng sơ khai xuất phát từ Greg và Bas Ording, họ đã làm ra một nguyên mẫu màn hình đa điểm rất thú vị mà sau này Ivy sẽ đề xuất cho Steve. Iphone chính là kết quả giữa sự pha trộn âm nhạc và điện thoại; thứ điện thoại thật đỉnh, vừa nhỏ,vừa mỏng và có thể kết nối được với internet. Iphone đã định nghĩa lại smartphone thời điểm bấy giờ.
 |
| Ipod- chiếc máy nghe nhạc được thiết kế tinh tế nhất thời điểm đó |
 |
| Chiếc iPhone đời đầu- dòng smartphone đẹp và dễ sử dụng nhất thời điểm 2007 |
Steve thực sự là một gã thú vị. Steve là con nuôi trong một gia đình bình thường, cha mẹ đẻ của Steve hy vọng có thể cho con mình trong một gia đình có người tốt nghiệp đại học, và hứa sẽ cho con bà học đại học, 17 năm sau Steve học ở Đh Reed( là tên sẽ đặt cho đứa con trai đầu của Steve). Nhưng rốt cuộc anh cũng bỏ học sau 6 tháng và lưu luyến thêm 8 tháng nữa để học những môn yêu thích như chữ viết, để rồi sau này,tích hợp hợp vào các font chữ viết của máy Mac rất đẹp. Sau đó khởi nghiệp công ty Apple với Steve Wozniak ỏ tuổi 20, 10 năm sau Apple trở nên lớn mạnh từ chỗ chỉ có 2 người trong gara trở thành công ty trị giá 2 tỷ đô la, và hơn 4.000 nhân viên. Năm anh 30 tuổi thì bị sa thải bởi chính người anh tuyển vào, tiếp đó khởi nghiệp với Next, và xây dựng Pixar. Steve hẳn rất kiên cường, đánh cược một lần nữa khi quay lại Apple Vì Steve quá yêu Apple.
Một câu yêu thích của Jobs:" Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ". Hãy cứ làm những gì mà bạn yêu thích, thành công sẽ đến với bạn.
Nguyen Dang
Nguồn tham khảo: Steve Jobs: Walter Isaacson, Becoming Steve Jobs: The Evolution of a Reckless Upstart into a Visionary Leader
0 comment: